دستاوردهاى صنعت انتقال نفت در حوزه مديريت مهندسى و طرحها
بازوي اجرايي شركت در توسعه و نگهداشت سيستم‌هاي انتقال
انقلاب اسلامی را باید سرآغاز تحولی بزرگ در ایران و جهان اسلام دانست. امام خمینی(ره) از انقلاب اسلامی با عنوان انفجار نور یاد کرده که خود نشان از بزرگی این انقلاب دارد. یوم‌الله دهه فجر فرصتی برای بازخوانی انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن در حوزه‌های مختلف است و در این دوران اهمیت پرداختن به این دستاوردها بیش از پیش احساس می‌شود.
شركت خطوط لوله و مخابرات نفت ايران به عنوان مجموعه‌ای خوشنام و گمنام، وظيفه انتقال ايمن نفت‌خام از مبادي توليد به هشت پالايشگاه مهم كشور را برعهده دارد. اين شركت همچنین وظیفه دريافت فرآورده‌هاي نفتي (از قبيل بنزين، نفت‌سفيد، نفت‌گاز، نفت كوره، سوخت جت و ...) را از هشت پالايشگاه و انتقال آنها به مخازن انبارهاي نفت متصل به خطوط لوله در سراسر كشور را عهده‌دار است. تأمين سوخت مايع برخي از نيروگاهها، فرودگاه‌ها و بخشي از خوراك صنعت پتروشيمي و در مجموع كنترل شبكه‌اي با كاركرد انتقال سالانه بالغ بر 123 ميليارد ليتر مواد نفتي (بيش از 57 ميليارد تن كيلومتر) از طريق 14 هزار كيلومتر خطوط لوله در 12منطقه عملياتي با 186 مركز انتقال نفت، فشارشكن و تأسيسات به‌عهده این شرکت است.
این نوشتار گریزی است بر دستاوردهای انقلاب اسلامی در مدیریت مهندسی و طرحها که یکی از زیرمجموعه های صنعت انتقال نفت ایران به‌شمار می‌رود.
مديريت مهندسي و طرحها، يكي ديگر از بازوهاي اجرايي شركت خطوط لوله و مخابرات نفت ايران در حوزه توسعه و نگهداشت سيستم‌هاي انتقال است كه وظيفه اصلي آن، هماهنگي و انجام پروژه‌ها در قالب پيمانهاي اجرايي شامل احداث خطوط لوله جديد، تعويض خطوط لوله موجود، ساخت و نصب مخازن ذخيره‌سازي، احداث مراكز انتقال نفت، تأسيسات و ساختمان‌هاي صنعتي است. مديريت مذكور، حسب مصوبات مربوط به نيازهاي بهرهبرداري يا برنامه‌هاي توسعه‌اي، بسته هاي قراردادي پروژه‌ها را تعريف مي‌كند، سپس در تشريفات قانوني، پيمانكار پروژه‌ها را انتخاب و در يك بازه زماني توسط واحدهاي مختلف خود از قبيل طراحي و مهندسي، اجرايي، پيمانها و برآوردها، كنترل پروژه و هماهنگي، كار را مديريت می‌کند و به سرانجام مي‌رساند.
آنچه در ادامه می‌آ‌ید صحبت‌های سيدابوالقاسم موسوي با داشتن 35 سال سابقه در صنعت نفت درخصوص مهمترین دستاوردهای مدیریت مهندسي است. ایشان در حال حاضر سکان مدیریت مهندسی و طرح‌هاي شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران را در دست دارد.
*گامي بزرگ در سوخترساني به نيروگاه‌هاي كشور
لزوم توليد بيوقفه انرژي برق در كشور، ايجاب مي‌كرد تا نيروگاهها سوخت خود را به‌موقع و به‌صورت گاز يا مايع دريافت کنند که این مهم با مطالعه، طراحي و اجراي خطوط لوله انتقال سوخت مايع ميسر شد. در يك فاصله زماني محدود، گام بزرگي برداشتيم تا سوخت مايع به‌عنوان پشتيبان سوخت گازي، مهيا شود. از جمله مهمترین فعالیت‌هایی که در زمینه سوخت‌رسانی به نیروگاه‌های کشور انجام شده به شرح زیر است:
احداث خط لوله ١٠ اینچ ري/ كرج و 8 اینچ كرج به طول 100 كيلومتر برای سوخترساني به نيروگاه منتظرقائم كرج در سال 1387، احداث خط لوله 10 اینچسوخترساني به نيروگاه سنندج به طول تقريبي 23 كيلومتر در سال 1389، خط لوله 8 اینچ سوخترساني به نيروگاه نيشابور به طول تقريبي 18 كيلومتر در سال 1387، خط لوله 12 اینچ سوخترساني به نيروگاه خرمشهر و خط لوله 16 اینچ به نيروگاه آبادان هر كدام به طول 7 كيلومتر در سال 1390، خط لوله 10 اینچسوخترساني به نيروگاه هرمزگان به طول 4/6 كيلومتر در سال 1387، خط لوله 12 اینچ سوخترساني به نيروگاه شهيد رجایي قزوين به طول 7/5 كيلومتر در سال1378، خط لوله 10 اینچ سوخترساني به نيروگاه يزد به طول 6/4 كيلومتر در سال 1389، خط لوله 12 اینچ سوخترساني به نيروگاه گيلان به طول 5/3 كيلومتر درسال 1387 و خط لوله 12 اینچ سوخترساني به نيروگاه دماوند به طول 1/3 كيلومتر در سال 1387.
*بهرهگيري از تكنولوژي HDD در صنعت انتقال نفت ايران
یکی دیگر از مهمترين دستاوردهاي مديريت مهندسي و طرحها، بهرهگيري از تكنولوژي روز دنيا (Horizontal Directional Drilling) HDD یا همان روشعبور خطوط لوله از زير بستر رودخانهها به‌صورت حفاري افقي است که عبور چهار رشته خط 8 اينچ از زير رودخانه كارون به طول نیم کیلومتر در سال 1388، عبور خط لوله 10 اینچ گچساران/ شيراز از زير رودخانههاي زهره و چمگل به طول تقریبی 2/1 کیلومتر در سال 1394، عبور11 رشته خط لوله از زير رودخانه بهمنشير درسال 1387 به طول پنج کیلومتر از جمله طرح‌هایی است که به کمک این روش انجام شده است.
*خودكفايي در انجام پروژه‌هاي مديريت مهندسي و طرحها با اتكا به توان و دانش داخلي
موسوی در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید: اگر کل کشور را همچون یک پیکره در نظر بگیریم، صنعت عظيم خطوط لوله نفت و گاز و تأسيسات مربوطه، به عنوانشریان‌های حیاتی‌اند و براي اينكه سيستم پويا باشد كاربراني مي‌خواهد كه مبدل شوند به كارشناساني با دانش فني بالا، مجرب و صاحب‌نظر و اين شدني نبود مگر با پشتيباني يكديگر در انتقال دانش و تجربه و بحمدالله اين مهم اتفاق افتاد و خوشبختانه پيوسته است. آنان توانسته‌اند در زمانهای متوالي و مختلف از خلاقیت ونبوغ خود استفاده كنند و بعضا كارهايی بينظير مبتني بر تصمیم‌گیری صحيح و محكم انجام دهند. اوج اين بالندگي و شكوفايي در تصميم‌گيري، دوران پس از انقلاب است كه لحظههاي درخشان متكي به دانش و تجربه در شرايط جنگ يا تداوم عمليات را خلق کرد. آري در اين وادي، عملكرد انسان‌هاي بزرگ و جسور که جان خود را برای دفاع، سربلندی و آبادانی کشور گذاشتند و مي‌گذارند، ثمره داده و جرأت‌ها و جسارت‌ها در صنعت انتقال نفت ایران نيز به بار نشسته و امروز مدعي هستيم كه اکثر پروژه‌ها توسط کارکنان، مشاوران و پیمانکاران ایرانی در حال انجام است. این افتخار وصف‌ناپذير، تلفیقی از یک کار علمي، تجربي و مدیریتی مناسب بوده و هست كه در دوره 40 ساله انقلاب شكوهمند اسلامی ایران شكل گرفته و همچنان پابرجاست.